Etik İlkeler ve Yayın Politikası
Turistika Dergisi yayın etiğini en yüksek standartlarda uygulamayı ve Yayın
Etiği ve Kötüye Kullanım Bildirgesinin aşağıdaki ilkelerine uymayı taahhüt
eder. Bu bildirge Committee on Publication Ethics (COPE), Council of Science
Editors (CSE), World Association of Medical Editors (WAME) ve International
Committee of Medical Journal Editors (ICMJE) adlı kuruluşların dergi
editörleri için geliştirdikleri öneri ve kılavuzlar temel alınarak
hazırlanmıştır.
Yayınlanmak üzere dergiye gönderilen yazılar daha önce başka bir dergide
yayınlanmamış (bilimsel toplantılarda sunulmuş ve tam metin yayımlanmış
bildiriler dahil) veya yayınlanmak üzere eşzamanlı olarak herhangi bir
dergiye gönderilmemiş olmalıdır.
Dergiye gönderilen yazılar, bir Editör ve en az iki hakem tarafından
incelenmek suretiyle çift kör eş değerlendirme (double-blind peer review)
süresine alınır. Gönderilen yazıların herhangi bir aşamada, amaca yönelik
bir yazılım aracılığıyla intihal açısından incelenebileceği hakkını
saklıdır. Bu amaçla intihale yönelik izinsiz alıntı ya da düzmece veriler,
sahtecilik (tablo şekil ya da araştırma verilerinin uydurma ya da manipüle
edilmiş olması) ve araştırmada uygunsuz insan ya da hayvan materyali
kullanımına yönelik incelemelerin söz konusu olduğu ve standartlara uygun
olmayan yazılar dergide yayımlanmaz. Bu kural, standart ve uyumsuzluğunun
yayın sonrası aşamada saptandığı durumda da geçerlidir ve yazının yayından
geri çekilmesini gerektirir. Dergimiz, yayın etiği gereği, intihal ya da
çifte yayın şüphesi durumlarını rapor edebilme sorumluluğunu hatırlatır.
Turistika Dergisi'nde uygulanan yayın süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın
bir şekilde gelişimine ve dağıtımına temel teşkil etmektedir. Bu doğrultuda
uygulanan süreçler, yazarların ve yazarları destekleyen kurumların
çalışmalarının kalitesine doğrudan yansımaktadır. Hakemli çalışmalar
bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Bu noktada
sürecin bütün paydaşlarının (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar,
yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyması
önem taşımaktadır. Dergimiz, yayın etiği kapsamında tüm paydaşların
aşağıdaki etik sorumlulukları taşıması beklenmektedir.
EDİTÖRLERİN SORUMLULUKLARI
Editörler, dergide yayınlanan her yayından sorumludur. Bu sorumluluk
bağlamında editörler, aşağıdaki rol ve yükümlülükleri taşımaktadır:
Okuyucuların ve yazarların bilgi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çaba
sarfetme,
Sürekli olarak derginin gelişimini sağlama,
Dergide yayınlanan çalışmaların kalitesini geliştirmeye yönelik süreçleri
yürütme,
Düşünce özgürlüğünü destekleme,
Akademik açıdan bütünlüğü sağlama,
Fikri mülkiyet hakları ve etik standartlardan taviz vermeden iş
süreçlerini devam ettirme,
Düzeltme, açıklama gerektiren konularda yayın açısından açıklık ve
şeffaflık gösterme.
HAKEMLERİN SORUMLULUKLARI
Tüm çalışmaların "Körleme Hakemlik" ile değerlendirilmesi yayın kalitesini
doğrudan etkilemektedir. Bu süreç yayının nesnel ve bağımsız
değerlendirilmesi ile güven sağlar. Turisitka değerlendirme süreci çift
taraflı kör hakemlik ilkesiyle yürütülür. Hakemler yazarlar ile doğrudan
iletişime geçemez, değerlendirme ve yorumlar dergi yönetim sistemi
aracılığıyla iletilir. Bu süreçte değerlendirme formları ve tam metinler
üzerindeki hakem yorumları editör aracılığıyla yazar(lar)a iletilir. Bu
bağlamda dergimiz için çalışma değerlendiren hakemlerin aşağıdaki etik
sorumluluklara sahip olması beklenmektedir:
Sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışma değerlendirmeyi kabul etmelidir.
Tarafsızlık ve gizlilik içerisinde değerlendirme yapmalıdır.
Değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ile karşı karşıya olduğunu
düşünürse, çalışmayı incelemeyi reddederek, dergi editörünü
bilgilendirmelidir.
Gizlilik ilkesi gereği inceledikleri çalışmaları değerlendirme sürecinden
sonra imha etmelidir. İnceledikleri çalışmaların sadece nihai versiyonlarını
ancak yayınlandıktan sonra kullanabilir.
Değerlendirmeyi nesnel bir şekilde sadece çalışmanın içeriği ile ilgili
olarak yapmalıdır. Milliyet, cinsiyet, dini inançlar, siyasal inançlar ve
ticari kaygıların değerlendirmeye etki etmesine izin vermemelidir.
Değerlendirmeyi yapıcı ve nazik bir dille yapmalıdır. Düşmanlık, iftira ve
hakaret içeren aşağılayıcı kişisel yorumlar yapmamalıdır.
Değerlendirmeyi kabul ettikleri çalışmayı zamanında ve yukarıdaki etik
sorumluluklarda gerçekleştirmelidir.
YAZARLARIN SORUMLULUKLARI
Turistika Dergisi'ne çalışma gönderen yazar(lar)ın aşağıdaki etik
sorumluluklara uyması beklenmektedir:
Yazar(lar)ın gönderdikleri çalışmaların özgün olması beklenmektedir.
Yazar(lar)ın başka çalışmalardan yararlanmaları veya başka çalışmaları
kullanmaları durumunda eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları
ve/veya alıntı yapmaları gerekmektedir.
Çalışmanın oluşturulmasında içeriğe entelektüel açıdan katkı sağlamayan
kişiler, yazar olarak belirtilmemelidir.
Yayınlanmak üzere gönderilen tüm çalışmaların varsa çıkar çatışması teşkil
edebilecek durumları ve ilişkileri açıklanmalıdır.
Yazar(lar)dan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin
ham veri talep edilebilir, böyle bir durumda yazar(lar) beklenen veri ve
bilgileri yayın kurulu ve bilim kuruluna sunmaya hazır olmalıdır.
Yazar(lar) kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma/analizlerle
ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını veya deney yapılan deneklerin
rızasının alındığını gösteren belgeye sahip olmalıdır.
Yazar(lar)ın yayınlanmış, erken görünüm veya değerlendirme aşamasındaki
çalışmasıyla ilgili bir yanlış ya da hatayı fark etmesi durumunda, dergi
editörünü veya yayıncıyı bilgilendirme, düzeltme veya geri çekme
işlemlerinde editörle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.
Yazarlar çalışmalarını aynı anda birden fazla derginin başvuru sürecinde
bulunduramaz. Her bir başvuru önceki başvurunun tamamlanmasını takiben
başlatılabilir. Başka bir dergide yayınlanmış çalışma tarafımıza
gönderilemez.
Değerlendirme süreci başlamış bir çalışmanın yazar sorumluluklarının
değiştirilmesi (Yazar ekleme, yazar sırası değiştirme, yazar çıkartma gibi)
teklif edilemez.
OKUYUCU İLE İLİŞKİLER
Editörler tüm okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcıların ihtiyaç duydukları
bilgi, beceri ve deneyim beklentilerini dikkate alarak karar vermelidir.
Yayınlanan çalışmaların okuyucu, araştırmacı, uygulayıcı ve bilimsel
alanyazına katkı sağlamasına ve özgün nitelikte olmasına dikkat etmelidir.
Ayrıca editörler okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılardan gelen geri
bildirimleri dikkate almak, açıklayıcı ve bilgilendirici geri bildirim
vermekle yükümlüdür.
YAZAR İLE İLİŞKİLER
Editörlerin yazarlara karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:
Editörler, çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın
açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz
karar vermelidir.
Yayın kapsamına uygun olan çalışmaların ciddi problemi olmadığı sürece ön
değerlendirme aşamasına almalıdır.
Editörler, çalışma ile ilgili ciddi bir sorun olmadıkça, olumlu yöndeki
hakem önerilerini göz ardı etmemelidir.
Yeni editörler, çalışmalara yönelik olarak önceki editör(ler) tarafından
verilen kararları ciddi bir sorun olmadıkça değiştirmemelidir.
"Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" mutlaka yayınlanmalı ve editörler
tanımlanan süreçlerde yaşanabilecek sapmaların önüne geçmelidir.
Editörler yazarlar tarafından kendilerinden beklenecek her konuyu
ayrıntılı olarak içeren bir "Yazar Rehberi" yayınlamalıdır. Bu rehberler
belirli zaman aralıklarında güncellenmelidir.
Yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici şekilde bildirim ve dönüş
sağlanmalıdır.
HAKEMLER İLE İLİŞKİLER
Editörlerin hakemlere karşı görev ve sorumlulukları aşağıdaki şekildedir:
Hakemleri çalışmanın konusuna uygun olarak belirlemelidir.
Hakemlerin değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacakları bilgi ve
rehberleri sağlamakla yükümlüdür.
Yazarlar ve hakemler arasından çıkar çatışması olup olmadığını gözetmek
durumundadır.
Körleme hakemlik bağlamında hakemlerin kimlik bilgilerini gizli
tutmalıdır.
Hakemleri tarafsız, bilimsel ve nesnel bir dille çalışmayı
değerlendirmeleri için teşvik etmelidir.
Hakemleri zamanında dönüş ve performans gibi ölçütlerle
değerlendirmelidir.
Hakemlerin performansını artırıcı uygulama ve politikalar belirlemelidir.
Hakem havuzunun dinamik şekilde güncellenmesi konusunda gerekli adımları
atmalıdır.
Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri engellemelidir.
Hakem havuzunun geniş bir yelpazeden oluşması için adımlar atmalıdır.
YAYIN KURULU İLE İLİŞKİLER
Editörler, tüm yayın kurulu üyelerinin süreçleri yayın politikaları ve
yönergelere uygun ilerletmesini sağlamalıdır. Yayın kurulu üyelerini yayın
politikaları hakkında bilgilendirmeli ve gelişmelerden haberdar etmelidir.
Yeni yayın kurulu üyelerini yayın politikaları konusunda eğitmeli, ihtiyaç
duydukları bilgileri sağlamalıdır.
Ayrıca editörler;
Yayın kurulu üyelerinin çalışmaları tarafsız ve bağımsız olarak
değerlendirmelerini sağlamalıdır.
Yeni yayın kurulu üyelerini, katkı sağlayabilir ve uygun nitelikte
belirlemelidir.
Yayın kurulu üyelerinin uzmanlık alanına uygun çalışmaları değerlendirme
için göndermelidir.
Yayın kurulu ile düzenli olarak etkileşim içerisinde olmalıdır.
Yayın kurulu ile belirli aralıklarla yayın politikalarının ve derginin
gelişimi için toplantılar düzenlemelidir.
Editöryal ve kör hakemlik süreçleri
Editörler; dergi yayın politikalarında yer alan "Kör Hakemlik ve
Değerlendirme Süreci" politikalarını uygulamakla yükümlüdür. Bu bağlamda
editörler her çalışmanın adil, tarafsız ve zamanında değerlendirme sürecinin
tamamlanmasını sağlar.
Kalite güvencesi
Editörler; dergide yayınlanan her makalenin dergi yayın politikaları ve
uluslararası standartlara uygun olarak yayınlanmasından sorumludur.
Kişisel verilerin korunması
Editörler; değerlendirilen çalışmalarda yer alan deneklere veya görsellere
ilişkin kişisel verilerin korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda
kullanılan bireylerin açık rızası belgeli olmadığı sürece çalışmayı
reddetmekle görevlidir. Ayrıca editörler; yazar, hakem ve okuyucuların
bireysel verilerini korumaktan sorumludur.
Etik kurul, insan ve hayvan hakları
Editörler; değerlendirilen çalışmalarda insan ve hayvan haklarının
korunmasını sağlamakla yükümlüdür. Çalışmalarda kullanılan deneklere ilişkin
etik kurul onayı, deneysel araştırmalara ilişkin izinlerin olmadığı
durumlarda çalışmayı reddetmekle sorumludur.
Olası suistimal ve görevi kötüye kullanmaya karşı önlem
Editörler; olası suistimal ve görevi kötüye kullanma işlemlerine karşı önlem
almakla yükümlüdür. Bu duruma yönelik şikayetlerin belirlenmesi ve
değerlendirilmesi konusunda titiz ve nesnel bir soruşturma yapmanın yanı
sıra, konuyla ilgili bulguların paylaşılması editörün sorumlulukları
arasında yer almaktadır.
Akademik yayın bütünlüğünü sağlamak
Editörler çalışmalarda yer alan hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirme
içeren yargıların hızlı bir şekilde düzeltilmesini sağlamalıdır.
Fikri mülkiyet haklarının korunması
Editörler; yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla,
olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmakla yükümlüdür.
Ayrıca editörler yayınlanan tüm makalelerdeki içeriklerin başka yayınların
fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi adına gerekli önlemleri almakla
yükümlüdür.
Yapıcılık ve tartışmaya açıklık
Editörler;
Dergide yayınlanan eserlere ilişkin ikna edici eleştirileri dikkate almalı
ve bu eleştirilere yönelik yapıcı bir tutum sergilemelidir.
Eleştirilen çalışmaların yazar(lar)ına cevap hakkı tanımalıdır.
Olumsuz sonuçlar içeren çalışmaları göz ardı etmemeli ya da dışlamamalıdır.
Şikayetler
Editörler; yazar, hakem veya okuyuculardan gelen şikayetleri dikkatlice
inceleyerek aydınlatıcı ve açıklayıcı bir şekilde yanıt vermekle yükümlüdür.
Politik ve ticari kaygılar
Dergi sahibi, yayıncı ve diğer hiçbir politik ve ticari unsur, editörlerin
bağımsız karar almalarını etkilemez.
Çıkar çatışmaları
Editörler; yazar(lar), hakemler ve diğer editörler arasındaki çıkar
çatışmalarını göz önünde bulundurarak, çalışmaların yayın sürecinin bağımsız
ve tarafsız bir şekilde tamamlamasını garanti eder.
YAYINCININ ETİK SORUMLULUKLARI
Dergi Yönetim Kurulu, aşağıdaki etik sorumlulukların bilinciyle hareket
etmektedir:
Editörler, dergiye gönderilen çalışmaların tüm süreçlerinden sorumludur.
Bu çerçevede ekonomik ya da politik kazançlar göz önüne alınmaksızın karar
verici kişiler editörlerdir.
Bağımsız editör kararı oluşturulmasını taahhüt eder.
Turistika Dergisi yayınlanmış her makalenin mülkiyet ve telif hakkını
korur ve yayınlanmış her kopyanın kaydını saklama yükümlüğünü üstlenir.
Editörlere ilişkin her türlü bilimsel suistimal, atıf çeteciliği ve
intihalle ilgili önlemleri alma sorumluluğuna sahiptir.
Etik Olmayan Bir Durumla Karşılaşırsanız...
Dergimizde yukarıda bahsedilen etik sorumluluklar ve dışında etik olmayan
bir davranış veya içerikle karşılaşırsanız lütfen
journalturistika@gmail.com adresine e-posta yoluyla bildiriniz.
|